Câu hỏi: Gia đình tôi có một mảnh đất vườn trồng cây ăn quả. Nay đất này nhà nước thu hồi để làm dự án. Luật sư cho tôi hỏi ngoài bồi thường về đất, tôi có được bồi thường đối với cây trồng và vật nuôi không?
Trả lời: Luật sư tư vấn bồi thường đối với cây ăn quả trồng trên đất khi nhà nước thu hồi đất theo quy định của pháp luật như sau:
– Căn cứ pháp lý:
+ Luật đất đai 2013
+ Nghị định 43/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành luật đất đai
+ Thông tư 02/2015/TT-BTNMT quy định chi tiết một số điều của nghị định 43/2014/NĐ-CP và nghị định 44/2014/NĐ-CP
1. Nguyên tắc bồi thường thiệt hại về tài sản khi nhà nước thu hồi đất
Theo Khoản 1 Điều 88 Luật đất đai quy định về nguyên tắc bồi thường thiệt hại về tài sản khi nhà nước thu hồi đất như sau:
“1. Khi Nhà nước thu hồi đất mà chủ sở hữu tài sản hợp pháp gắn liền với đất bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường.”
Theo đó, tài sản hợp pháp gắn liền với đất bao gồm: nhà cửa, công trình xây dựng, cây trồng trên đất và vật nuôi. Khi nhà nước thu hồi đất và gây thiệt hại đến loại tài sản này thì chủ sở hữu sẽ được bồi thường theo quy định của pháp luật
Trong trường hợp của bạn, ngoài bồi thường về đất bạn sẽ được bồi thường đối với cây ăn quả trồng trên đất.
2. Bồi thường đối với cây trồng trên đất
Tại Khoản 1 điều 90 Luật đất đai quy định về bồi thường đối với cây trồng trên đất như sau:
“1. Khi Nhà nước thu hồi đất mà gây thiệt hại đối với cây trồng thì việc bồi thường thực hiện theo quy định sau đây:
a) Đối với cây hàng năm, mức bồi thường được tính bằng giá trị sản lượng của vụ thu hoạch. Giá trị sản lượng của vụ thu hoạch được tính theo năng suất của vụ cao nhất trong 03 năm trước liền kề của cây trồng chính tại địa phương và giá trung bình tại thời điểm thu hồi đất;
b) Đối với cây lâu năm, mức bồi thường được tính bằng giá trị hiện có của vườn cây theo giá ở địa phương tại thời điểm thu hồi đất mà không bao gồm giá trị quyền sử dụng đất;
c) Đối với cây trồng chưa thu hoạch nhưng có thể di chuyển đến địa điểm khác thì được bồi thường chi phí di chuyển và thiệt hại thực tế do phải di chuyển, phải trồng lại;
d) Đối với cây rừng trồng bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, cây rừng tự nhiên giao cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trồng, quản lý, chăm sóc, bảo vệ thì bồi thường theo giá trị thiệt hại thực tế của vườn cây; tiền bồi thường được phân chia cho người quản lý, chăm sóc, bảo vệ theo quy định của pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng.”
Theo quy định trên, mức đến bù đối với mỗi loại cây được quy định khác nhau. Vì vậy để xác định được mức đền bù trong trường hợp của bạn cần phải xác định được loại cây trồng trên đất là gì.
Tại Điều 21 Thông tư 02/2015/TT-BTNMT giải thích về cây lâu năm như sau:
“Đất trồng cây lâu năm là đất sử dụng vào mục đích trồng các loại cây được gieo trồng một lần, sinh trưởng và cho thu hoạch trong nhiều năm.….”
Trong đó, đối với cây ăn quả thời gian sinh trưởng và cho thu hoạch thường diễn ra trong thời gian dài trong nhiều năm. Vì vậy trong trường hợp của bạn, mảnh đất trồng cây ăn quả của bạn sẽ được xác định là loại cây trồng lâu năm.
Tóm lại, bạn sẽ được bồi thường theo Điểm b khoản 1 điều 90 đối với cây trồng lâu năm. Trong đó, giá trị bồi thường sẽ được tính bằng giá trị hiện có của vườn cây theo giá địa phương nhưng không bao gồm giá trị quyền sử dụng đất. Ngoài ra, tại thời điểm thu hồi nếu cây trồng chưa thu hoạch và có thể di chuyển tới địa điểm khác thì sẽ được bồi thường thêm về chi phí di chuyển và thiệt hại do di chuyển phải trồng lại.